Cəfərzadə Əzizə Məmməd qızı 1921-ci il dekabrın 29-da Bakı şəhərində anadan olub.
Oxu.Az xəbər verir ki, o, ibtidai təhsilini 25 saylı məktəbdə almış, sonra teatr texniki məktəbində və ikiillik müəllimlər institutunda oxumuş, 1942-1944-cü illərdə Ağsu rayonundakı Çaparlı kəndində müəllim işləmişdir. 1946-1947-ci illərdə ekstern yolu ilə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1944-1946-ci illərdə Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında ssenari şöbəsinin rəisi, 1947-1949-cu illərdə teatr texniki məktəbinin müdiri, 1950-1955-ci illərdə pedaqoji institutda dosent, kafedra müdiri, 1956-cı ildə Kamçatka pedaqoji institutunda dosent, 1957-74-ci illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, şöbə müdiri, 1974-ci ildən isə Bakı Dövlət Universitetinin professoru vəzifələrində çalışmışdır.
Əzizə Cəfərzadə XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin bilicisi kimi tanınırdı və bu sahədə 1950-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında maarifçi-ziyalı surətləri” mövzusunda namizədlik, 1970-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan poeziyasında xalq şeiri üslubu” mövzusunda doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmişdir.
Ədəbi fəaliyyətə 16 yaşında başlamış və “Əzrail” adlı ilk hekayəsini 1937-ci ildə “Ədəbiyyat” qəzetində çap etdirmişdir. İlk kitabı 1948-ci ildə çap edilmiş, lakin Moskvanın xüsusi qərarı ilə satışa çıxmamışdan əvvəl qadağan olunub yandırılmışdır. Əzizə xanımın nəsr əsərləri əsasən tarixi roman janrında yazılmışdır. O, müasir Azərbaycan nəsr tarixində bu janrı yenidən həyata gətirmişdir. “Natavan haqqında hekayələr” (1963) ,”Aləmdə səsim var mənim” (1973-1978), “Vətənə qayıt” (1977), ”Yad et məni” (1980) , “Bakı-1501” (1981), “Cəlaliyyə” (1983), “Eldən-elə” (1992) , “Bir səsin faciəsi” (1995) , “Gülüstandan öncə” (1996) , “Zərrintac-Tahirə” (1996) , “İşığa doğru” (1998) , “Bəla” (2001), “Rübabə-sultanım” (2001) , “Xəzərin göz yaşları” (2003) , “Eşq Sultanı” və s. əsərlərin müəllifidir.
Əzizə Cəfərzadə 2003-cü il sentyabrın 4-də ömrünün 82-ci ilində uzun sürən ağır xəstəlikdən sonra dünyasını dəyişib.
Aytən Sadıqzadə
Oxu.az
