Bu ilin sonuna Ermənistanın xarici borcu ümumi daxili məhsulun (ÜDM) 58,8%-inə çatacaq. İstiPress-in məlumatına görə, əksər yerli və xarici ekspertlər ölkənin defolta getdiyini vurğulayırlar.

 

 

Defoltdan sonra isə ölkənin iqtisadi durumu qat-qat pisləşə bilər - ölkənin beynəlxalq reytinqinin kəskin aşağı düşməsi xarici sərmayələri tam dayandıra bilər. Nəticədə, Ermənistanda xeyli iş yeri bağlana bilər, işsizlik və ölkədən miqrasiya daha da artar. Onsuz da bu məsələdə Ermənistanın vəziyyəti arzuolunan deyil və hakim klanın ölkədən çıxardığı vəsaitlər 2017-ci ilin birinci yarısında artaraq 60 milyon dollara yaxınlaşıb.   

 

 

İrəvanda mətbuat konfransı keçirən Ermənistan maliyyə naziri Vardan Aramyan bildirib ki, 2016-cı ilin sonuna Ermənistanın dövlət borcu 5,9 milyrd dollar olub, bu ilin sonuna kimi isə 6,67 milyard dollara çatacaq. Ermənistanın ÜDM-i isə 10,5 milyard dollar ətrafında dəyişir.

 

 

Beləliklə, keçmiş baş nazir Hrant Baqratyanın hələ bir il qabaq dediyi kimi Ermənistan dayanmadan defolta doğru gedir:

 

 

"Dövlət daima borc götürür, belə templərlə defolt tezliklə başlayacaq",- deyə Hrant Baqratyan 2016-cı ilin noybarında bildirmişdi.

 

 

Ermənistan iqtisadçılarının fikrincə, alınan kreditlər təyinatı üzrə işlədilməyib və ölkədə istehsal artımına səbəb olmayıb. Böyük ehtimalla, Ermənistan iqtisadiyyatın müxtəlif sahələri üçün aldığı vəsaitləri ya Qarabağı işğal altında saxlamaq üçün qeyri-rəsmi şəkildə hərbi sahəyə yönəldib, ya da vəsaitlər korrpusiya sxemi ilə mənimsənib. İstənilən halda, pullar təyinatından bu iki variantın birləşdiyi sxemlə kənarlaşdırılıb: ilk öncə, vəsaitlər saxta sənədlər əsasında nağdlaşdırılıb, daha sonra isə qeyri-rəsmi şəkildə artan hərbi ehtiyaclara yönəldilib.

 

 

Təbii ki, hakim Qarabağ klanının təmsilçiləri həmin vəsatlərin xeyli hissəsini mənimsəyiblər. Nəticə isə aydındır: həmin pulların geri qaytarılmasına imkan verəcək iqtisadi sahələr qurula bilməyib. Bunun nəticəsidir ki, hazırda Ermənistan xarici borclarına xidmət etməklə bağlı çətinlik yaranıb və ölkə defolta yaxınlaşır.

 

 

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Siyasi İnnovasiya və Texnologiya Mərkəzinin rəhbəri Mübariz Əhmədoğlu İstiPress-ə müsahibəsində bunun səbəblərini açıb:

 

 

"Dövlət borcunun ÜDM-dəki payı 2016-cı ilin sonunda 56,6% olub, 2017-ci ilin sonuna kimi 58,8%-ə çatacaq. İlk öncə,  bu, rəsmi rəqəmdir. Reallıqda ismə borc səviyyəsi yüksəkdir. Həm də məsələ rəqəmdə deyil, borc səviyyəsi daha yüksək ola bilər, əsas məsələ ölkənin borca xidmət etmək qabiliyyətindədir. Dövlət borclarına xidmət edə bilmirsə, defolt yaranır. Reallıq budur ki, Ermənistanın daxilində borca xidmət etməyə imkan verən imkanları yoxdur”.

 

 

Ekspertin sözlərinə görə, butün beynəlxalq qurumlar bunu bilirlər və buna görə də bu ölkəyə kredit vermirlər:

 

 

"Gələn 10 milyon dollar ətrafındakı kreditlər də köhnə müqavilələr üzrə daxil olur. Son iki ildə Dünya Bankı, Beynəlxalq Valyuta Fondu, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası kmi  qurumlardan heç biri Ermənistan üçün kredit ayırmayıb”.

 

 

Mübariz Əhmədoğlu bildirir ki, iri dövlətlər də Ermənistana borc məsələsinə çox ciddi yanaşırlar və verilən pulların  təyinatdan kənar  xərclənməməsi üçün  ciddi nəzarət sistemi qurublar:

 

 

"Məsələn, Rusiya Mesamor Atom Elektrik Stansiyasının təmiri üçün 300 milyon dollar ayırıb, bunun 270 milyon borcdur, 30 milyon dolları isə donor yardımı. Rusiya həmin 270 milyon dolların təyinatı üzrə işlədilməsi üçün ciddi nəzarət aparır. ABŞ-a gəldikdə isə, 8 milyard dollar vəsait təklif edir,  amma şərti Ermənistanın Rusiyadan ayrılmasıdır. Həmin pullar da yalnız Ermənistanın enerji müstəqilliyinin təmin edilməsinə yönəldilə bilər. Çünki Ermənistanı enerji müstəqilliyinə çıxarmqa istəyir. Fransa isə Ermənistana 20-30 milyon dollar ayırıb ki, o da Ermənistanın su təchizatının yaxşılaşdırılması üçün nəzərdə tutulub və xərclənməsi üzərində ciddi nəzarət var”.

 

 

Ekspertin sözlərinə görə, Rusiyada yaşayan erməni iş adamları bir ara Ermənistan iqtisadiyyatına 5 milyard dollara yaxın sərmayə qoymağa söz verdilər, baş nazir Karen Karapetyan bu barədə çox danışdı, amma daha sonra Kremlin müdaxiləsindən sonra bu barədə söhbətlər dayandı. 

 

 

Mübariz Əhmədoğlu Ermənistanın Rusiyadan silahlanma üçün 200 milyon dollar kredit ayırması məsələsinldə toxunub: "O silahlardan sonra Rusiya yeni kredit ayırmağa tələsmir. Amma ermənilər müxtəlif üsullarla şantaj edərək Rusiyanı daha 500-600 dollarlıq kredit xətti açmağa vadar etməyə çalışırlar. Bunun üçün gah İsraillə danışıqlar aparır, gah da Çinə səfər edirlər. Amma Rusiya da yeni kreditə hələ ki, razılıq vermir. Bilir ki, müasir silah bazarında kreditlə iş görmürlər. Yəni anlayır ki, Ermənistanın pulu olmadığına görə ona silah satmayacaqlar. Ona görə də hələ ki, Ermənistanın bu şantajına fikri vermir”.

 

 

İstənilən halda, Ermənistanın təcrübəsi göstərir ki, Qarabağ münaqişəsində qələb çalmaq üçün Azərbaycan ordu ilə yanaşı, iqtisadiyyatını da gücləndirməlidir və gücünü tək Ermənistanla deyil, həm də onun havadarları ilə döyüşəcək səviyyəyə qədər qaldırmalıdır. Ölkə əhalisinin sayının azlığı və ya çoxluğu bu məsələdə əsas deyil. Məsələn, əhalisi 8,6 milyon nəfər olan İsrailin ordusu dünya üzrə 11-ci ordudur. Yəni Azərbaycan da çalışsa, ordusunu dünya üzrə ən güclü 20 ordudan birinə çevirə bilər. Onda region ölkələrinin heç biri heç nəyə  Azərbaycanla müharibəyə girməyi istəməz.