"Dünya azərbaycanlıları ittifaqı” İctimai birliklərin Beynəlxalq
ittifaqının sədri Fizuli Məmmədov ilə müsahibə:
- Təbrikə görə təşəkkür edirəm. Mən də Sızə
və təmsil etdiyiniz mətbu orqana ugurlar arzulayıram. Suala gəlincə bildirim ki, "Dünya azərbaycanlıları
İttifaqı” İctimai birliklərin Beynəlxalq
ittifaqını ( DAİ İBBİ), Beynəlxalq
İctimai fondu (BİF)və Ümumdünya Azərbaycan Mədəniyyət Fondunu (ÜAMF) reklam olunmaq
məqsədi ilə yaratmamışıq. Məqsədimiz real iş görməkdir. Biz , qeyd etdiyiniz
kimi özünü reklam edən və şəxsi
maraqları naminə işləyən təşkilatlardan deyilik. Belə təşkilatlar uzun müddət fəaliyyət göstərə
bilməz və tarixin yaddaşından silinib itər. Ancaq real xeyriyyəçi fəaliyyət ilə məşğul olan , Azərbaycan
xalqının maraqlarına cavab verən diaspor
təşkilatlar uzun müddət çalışa
bilir. Bizim təşkilatların əsas məqsədi dünyada çalışan azərbaycan diaspor təşkilatlarını
birləşdirmək, onlara beynəlxalq status qazandırmaqdır. Biz Azərbaycandan kənarda
yaşayan və çalışan həmvətənlərimizin həyatını yaxşılaşdırmaga çalışır , bu
istiqamətdə töhfə vermək istəyirik. SSRİ və əvvəlki iqtisadi sistem dağılandan sonra bir neçə milyon azərbaycanlı öz doğma yurd
yuvalarını tərk edərək Vətəndə qalan ailələrini dolandırmaq üçün pul qazanmaq məcburiyyətində
qaldı və doğma yurdlarını tərk etməli oldular. Hesab edirəm ki, belə adamlara
biz mütləq kömək etməliyik. Əlbəttə heç kimə "qızıl daglar” vəd etmirik , amma
bütün həmvətənlərimizə yardım etməyə çalışırıq. Onlara mənəvi,hüquqi, maddi və yaşadıqları
ölkənin qanunları çərçivəsində mümkün
olan digər yardımlar etməyə səy göstəririk.
Bundan başqa
, məqsədlərimizdən biri - azərbaycanlıların
və Vətənimizin nüfuzunu qoruyub artırmaqdır.
Bu baxımdan bizim məramımız Azərbaycan hakimiyyətinin ölkəmizin nüfuzunu dünya
miqyasında artırmaq siyasəti ilə tam uyğun gəlir. Diaspor təçkilatları Azərbaycan hakimiyyətinə ölkənin nüfuzunu onun kənarlarında
artırmaq işində yardımçı olmalıdır. Biz
Azərbaycanla həmvətənlərimizin yaşadığı digər ölkələr arasında əlaqələrin yaxşılaşdırılması prosesində fəal
iştirak etməyə çalışırıq. Bu baxımdan Azərbaycanla
Rusiya arasında iqtisadi, humanitar və mədəni əlaqələrin , xoş qonşuluq münasibətlərinin
saxlanması "Dünya Azərbaycanlıları ittifaqı” və Ümumdünya Azərbaycan Mədəniyyət
fondunun əsas vəzifələrindəndir.
Biz hay-küylü reklam kompaniyaları keçirmədən işləyirik. Bizim mediada az fəal olmağımızın səbəblərindən
biri də artıq formalaşmış və məşhurlaşmış Ümumrusiya Azərbaycanlılar Konqresi, Rusiyada
Yaşayan Azərbaycanlıların Federal Milli-mədəni Muxtariyyatı və s təşkilatların olması idi. Son 10 ildə biz
səsimizi təşkilatlarımız arasında rəqabət
abu havası yaratmamaq üçün ucaltmırdıq.
İstəmirdik ki, adını çəkdiyim təşkilatlar Dünya Azərbaycanlıları İttifaqına rəqib
gözü ilə baxsınlar. Hərçənd biz heç bir
diaspor təşkilatını özümüzə rəqib saymırıq.
Çünki DAİ uyğun nizamnaməyə məxsus
, dövlət orqanlarında qeydiyyatdan keçmiş beynəlxalq təşkilatdır. Hələ 10 il bundan qabaq – Dünya Azərbaycanlıları İttifaqı
yaradılarkən azərbaycanlıların bütün diaspor təşkilatlarına bizim ittifaqa
daxil olmağı və vahid güclü təşkilatda birləşməyi təklif etdik. Bizim təşkilatın qapıları bu təşkilatların üzünə həmişə açıqdır.
- Biz azərbaycanlıların hörmətli və nüfuzlu diaspor təşkilatlarından biri olan "Azər-Ros” ətrafında münaqişənin yaranmasından çox narahatıq. Martın əvvəlində biz bu təşkilatın rəhbərlərinə və nüfuzlu üzvlərinə açıq müraciət edərək Dünya Azərbaycanlıları İttifaqı və Ümumdünya Azərbaycanlıları Mədəniyyət Fondunun ətrafında birləşməyə, yaranmış fikir ayrılıqları ilə bağlı birgə çıxış yolları axtarmağa , "Azər-Ros”-un dağılmasının və Rusiyada Azərbaycan diasporaları arasında əlaqəsizliyin yaranmasının qarşısını almağa çağırdıq. Biz ədalətli vasitəçi olaraq "Azər-Ros”-un rəhbərləri və üzvlərinin bir məcrəyə gətirəcək toplantı keçirmək üçün tələb olunan bütün təşkilatı və maliyyə məsələlərini boynumuza götürməyə belə hazırıq. Bizim üçün "doğma” və ya "yad”, "kiminsə tərəfdarı” və ya"əleyhədarı” olmaq anlayışı yoxdur. Bizim üçün vahid Azərbaycan xalqı var . Biz ayrı-ayrı şəxsiyyətlər deyil xalqın naminə çalışmalıyıq. Dünya ictimaiyyətinin gözləri qarşısında Rusiyada yaşayan azərbaycanlıların nüfuzlu diaspor təşkilatının liderləri arasında yaranan münaqişəli durum bizdə ürək ağrısı yaradır. Bu təşkilat hətta deyərdim ki, həmvətənlərimizin dünyada olan ən iri diaspor təşkilatlarından biridir. Öz şəxsı ambisiyalarımız barədə deyil azərbaycanlıların Rusiya cəmiyyətindəki nüfuzu haqqında düşünmək lazımdır.
Dünya Azərbaycanlıları İttifaqı və Ümumdünya Azərbaycanlıların Mədəniyyət Fondu hesab edir ki, "Azər-Ros” daxilində mövcud münaqişəni aşağıdakı şərtlərə əməl etməklə həll etmək olar. Əvvəla, bu münaqişəni həll edərkən mütləq "Azər-Ros” təşkilatının özlərindən asılı olmayaraq daxili intriqalara cəlb edilmiş bütün rəhbərləri və nüfuzlu üzvlərinin maraqları çərçivəsində addımlar atılmalıdır.İkincisi –KİV təmsilçilərini işə qatmaqla bu münaqişəni geniş ictimai müzakirəyə cıxarmağın qarşısı alınmalıdır. Üçüncüsü , daxili hörmət və etimad abu-havasını bərpa etmək üçün münaqişənin bütün tərəfləri Azərbaycan xalqının milli ənənələrinə sadiq qalaraq yaşlı nəslin nümayəndələrinə hörmətlə yanaşmalı, yaşlı nəslin təmsilçiləri isə öz növbəsində cavan kadrlara yol açaraq ümumi iş naminə kompromisə getməyə hazır olduqlarını nümayiş etdirməlidirlər. Bizim hərəkətlərimizin kökündə ancaq ağsaqqalarımıza xas olan müdriklik və öncəbilənlik, gənclərimizə xas enerjilik və məqsədyönlülük durduğu halda bizim diaspor təşkilatlarımız səmərəli fəaliyyət göstərə bilər.
Amma bizim ağsaqqallar əksinə öz hərəkətləri ilə münaqişəni dərinləşdirəcəksə, intriqanı alovlandıracaqsa, küsmüş və hiddədlənmiş gənclik isə cavab olaraq məsələni ictimailəşdirəcəklərsə biz bütün dünyada daha da rüsvay olacaq və Rusiya ictimaiyyətinin gözündə azərbaycanlıların nüfuzunu aşağı salacağıq.
- Bu ilin payızında Azərbaycanda parlament seçkiləri keçirilməlidir. Sizin təşkilatlar bu seçkilərdə iştirak edəcəkmi?
- Birmənalı bəyan etmək istəyirəm ki, nə mən, nə də bizim yaratdığımız ictimai təşkilatlar Azərbaycanda gedən siyasi proseslərə qarışmaq niyyətində deyil. Dünya Azərbaycanlıları İttifaqı ,Ümumdünya Azərbaycanlılarını Mədəniyyət Fondu siyasi struktur deyil, bizim diasporalar daxilində mövcud problemləri həll etmək üçün yaradılmış ictimai qurumlardır. Biz öz hərəkətlərimizlə azərbaycanlıların Rusiyanın və başqa ölkələrin ictimai-siyasi həyatında daha fəal iştirakını təmin etməyə çalışacağıq.
- Fizuli müəllim Dünya Azərbaycanlıları İttifaqının yaxın gələcək üçün nə kimi planları var?
- Söhbətimizin əvvəlində toxunduğum məsələlərdən savayı
Dünya Azərbaycanlıları İttifaqı azərbaycanlı deputatların Bakıya qəhrəman şəhər adı
verilməsi ideyasının reallaşdırılması istiqamətində fəallıq göstərmək niyyətindədir.
Bizim təşkilatın Ali Şurasi martın 7-də
Moskvada keçirilən toplantıda Azərbaycan Milli Məclisinin deputatlarının
SSRİ-nin sələfi olan Rusiyaya Bakıya qəhrəman
şəhər adı verilməsi barədə müraciətini yekdilliklə dəstəklədi.
Biz bu məsələdə azərbaycanlı millət vəkilləri ilə həmrəyik və hesab
edirik ki, bu qərar tarixi ədalətə xidmət etmiş olar. Bakıya
qəhrəman şəhər statusu verməyin zamanı çatıb. Azərbaycan parlamentinin
bu təklifini reallaşdırmaq məqsədi ilə aprelin əvvəllərində Dünya Azərbaycanlıları
İttifaqı Rusiya ictimaiyyəti və KİV-in
diqqətini bu ideyaya cəlb etmək üçün Rusiya
və xarici ölkə jurnalistləri üçün mətbuat konfransı keçirmək niyyətindədir. Bu
mətbuat konfransı çərçivəsində çoxmillətli
Azərbaycanın Böyük Vətən müharibəsində iştirakına dair broşürlər, bukletlər,
fotoalbomlar nümayiş etdirməyi planlaşdırmışıq.
Mən Azərbaycan Milli Məclisinin birinci
vitse-spikeri Ziyafət Əsgərovun "Böyük Vətən müharibəsində qələbə həmçinin Azərbaycan
neftçilərinin əməyi və Bakı nefti hesabına əldə edilib” sözləri ilə tam razıyam. Dünya azərbaycanlıları
İttifaqının Ali Şurasının üzvləri hesab edir ki, Böyük Vətən müharibəsində
SSRİ-nin qələbə calmasında Sovet Azərbaycanının böyük xidməti olub. Sovet İttifaqı hitler
Almaniyası ilə müharibədə sovet əsgəri , xalqların dostluğu və birliyi,
sovet sərkərdələrinin bacarığı və Bakı
nefti hesabına qələbə çalıb.
Mən dəfələrlə bildirmişəm ki, Azərbaycan, SSRİ-nin Böyük Vətən müharibəsindəki qələbəsində
çox vacib rola malikdir. Bakının neft
yataqları bütün SSRİ iqtisadiyyatı
üçün əsas neft mənbəyi olub. SSRİ-də
hasil edilən neftin 85%-i Azərbaycanın payına düşüb. Odur ki, faşist
Almaniyası Bakının neft yataqlarına
xüsusi önəm verib . Qafqaz uğrunda döyüşlərin əsas məqsədi Bakı və Bakının neft-qaz
rayonlarına nəzarəti ələ keçirmək idi.
Bu tarixi faktı mübahisələndirmək
olmaz. Azərbaycan SSR-nin əhalisinin 3,4 milyon nəfər olmasına baxmayaraq
1941-ci ilin iyun ayınin əvvəlinə Azərbaycandan
cəbhəyə 681 min nəfər, o cümlədən 10 min qadın yola düşmüşdü. 300 mindən
çox azərbaycanlı döyüş zamanı həlak
olmuşdu. Hərbi hissələr üçün Azərbaycandan çıxmış 15 min tibb bacısı və sanitar işçi, 750 rabitəçi,
3 min sürücü hazırlanmışdır. Sovet Azərbaycanından göndərilən
əsgərlər Böyük Vətən müharibəsinin
ən qızğın nöqtələrində , Brest qalası uğrunda döyüşdə, Leninqrad və Moskvanın
mühafizəsində iştirak etmişlər. Həlledici
sayılan Stalinqrad, Qafqaz, Kursk döyüşlərində Sovet Azərbaycanından
olan əsgərlər xüsusi fədakarlıq göztərib. Bundan başqa azərbaycanlılar Krim yarımadasında, Baltikyanı
respublikaların və Şərqi Avropanın azad edilməsi, Berlinin azad olunması
uğrunda döyüşlərdə fəal mübarizə aparıb.
Sizə bir maraqlı fakt gətirim. Berlin alınandan sonra onun rayonlarından
birinin komendantı bizim həmvətənimiz - müharibə
zamanı hücum batalyonuna rəhbərlik edən
məşhur Azərbaycan akademiki, tarixçi Ziya Bünyadov olub.
Mehman Qafarlı,
Andrey İvanov
ANN.Az
Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin !
