Bu üzdən sözügedən fond (AFPS) jurnalistlərə məsləhət görür ki, intiharın necə gerçəkləşdirildiyini detallı təsvir etməsinlər.Dramatik başlıq və fotolar, qrafiklər, intihar haqda ard-arda xəbərlər sensasiya yaradır.Mütəxəssislər iddia edirlər ki, ard-arda verilən intihar xəbərləri intiharların təkrarlamasına yol açır – buna «copycat» (imitasiyalı, yamsılama) intihar deyilir.
Bloqqerlərə, sosial mediada yazanlara məsləhət görülür ki, intiharın qarşısını alan mərkəzlərin, qaynar xətlərin telefon nömrələrini paylaşsınlar.
ABŞ İntiharın Önlənməsi Resurs Mərkəzinin məlumatına görə, 1984-cü ildən başlayaraq üç il boyunca Avstriyanın paytaxtı Vyanada insanlar özlərini metro qatarının altına atıblar. 1987-ci ildə mütəxəssislər bu halın qarşısını almaq üçün kampaniya başladıblar. Kampaniya gedişində jurnalistlərə o da məsləhət görülüb ki, intihar haqda xəbərləri dramatikləşdirməsinlər, ehtiyatlı davransınlar və intiharların yoluxucu olmasını gözdən qaçırmasınlar.
Mərkəzi ABŞ-da yerləşən və jurnalistlərin peşəkar bilgiləndirilməsində nüfuzlu sayılan Poynter İnstitutu başqa bir məqama diqqəti çəkir.
İnstitutun əməkdaşı Cindi Deutschman-Ruiz bildirir ki, jurnalist intiharı romantikləşdirməməli və ya məsələni «onun başqa çıxış yolu qalmadı» kimi təqdim etməməlidir.
O, intiharın səbəbləri haqda yazarkən və mərhumun ailə üzvlərindən müsahibə alarkən ehtiyatlı davranmağı məsləhət görür, çünki intiharın ölçü-biçili addım kimi təqdim olunması həqiqəti təhrif edə bilər. Axı bir çox hallarda intihar məhz ruhi xəstəlikdən qaynaqlanır. Elmi araşdırmalara görə, intihar hallarının 90 faizi ruhi xəstəliklər nəticəsində baş verir. Cindi Deutschman-Ruiz onu da yazır ki, intiharların biganəlikdən, ətraf aləmdən qaynaqlandığını iddia etmək üçün dolğun araşdırmalara ehtiyac var.
İntiharın Önlənməsi Resurs Mərkəzi jurnalistlərə bunları da tövsiyə edir:
• İntihar haqqında düşünənlərə vaxtında müdaxilənin və onların xilasının mümkünlüyü vurğulasınlar;
• Xəbər başlıqlarında mümkün qədər intiharı vurğulamaqdan qaçsınlar və bu məqama mətnin içərisində toxunsunlar; İntihar hallarının sayca çoxaldığı dövrlərdə jurnalistlər bu mövzularda material hazırlaya bilərlər:
• İntiharlara meyllər;
• Ruhi problemlərin müalicə üsulları;
• Ruhi problemlərin müalicəsinin necə təsirli olması haqqında uğur hekayətləri;
• İntihar etmədən ümidsiz durumların öhdəsindən gəlmiş insan tarixçələri
• İntihar haqqında miflər (uydurmalar, əsatirlər);
• İntiharı önləyəcək xəbərdarlıqlar, intihardan çəkindirən yollar
Jurnalistlərə bir ümumi tövsiyə də odur ki, intiharla bağlı xəbərlərin adi xəbərlərdən fərqli olduğunu unutmasınlar.
Hazırladı: Ülviyyə Əsədzadə
Azadlıq Radiosu
