Son
vaxtlar bir çox ölkələrdə koronavirusun yayılması həmin ölkələrin
iqtisadiyyatına zərbə vurub.
Bu dəqiqə koronavirusa görə ölkələr arasında ticarət münasibətləri getdikcə məhdudlaşır. Azərbaycana ən çox mal Çindən gəlirdi. Sədərək, Binə bu kimi iri ticarət mərkəzlərində Çin malları kifayət qədərdir. Bu gün o əlaqələrin dayandırılması Çindən gələn malların xüsusilə geyim, həm məişət texnikası və. bunların qıtlaşmasına gətirib çıxarır. Bunlar ölkəyə daxil olmur və bahalaşma baş verir.
Çində
bu virusun yayılması təkcə Azərbaycanla
münasibətləri deyil həm də Çİn-Türkiyə, Çin-Rusiya arasında məhdudlaşmalar da
yaradıb. Bizdə Çin mallarını əvəz edəcək ölkələr, Türkiyədən gətiriləcək mallar
özləri də bizi təmin edə bilmiyəcək. Çünki Türkiyə özü də Çindən mal alır. Çin təkcə
digər ölkələrə də məhsul ixrac edir. Bunların əsas təsiri o olacaq ki, qiymətlər
bahalaşacaq. Artıq bunu müşahidə etmək də olur.
İkinci
ən böyük zərbə turizm sektoruna dəyib. Qarşıda "Novruz” bayramı gəlir. Bu
bayramda Azərbaycana İrandan başqa ölkələrdən nə qədər turist gəlirdi. Amma bu
virus təhlükəsi mehmanxanalara, restoranlara, otellerə, iaşə obyektlərinə böyük zərbə
vuracaq. Sahibkarlar buna görə əziyyət çəkəcək.
Üçüncü
tərəfdən əgər bu virus problemi
uzanarsa, qısa müddətdə həllini tapmazsa, bir neçə ay sonra dünya bazarında
neftin qiymətinin ucuzlaşmasına gətirib çıxardacaq. Onsuzda neftin qiyməti
ucuzlaşıb. Bu belə davam edərsə daha aşağı düşə bilər. Neftin ucuzlaşması Azərbaycanın
ixrac gəlirlərini kəskin azalmasına gətirib çıxaracaq. Düşünürəm ki, burda artıq manatın məzənnəsinin dəyişməsi
məsələsi ortaya çıxa bilər.
Neft uzun müddət aşağı səviyyədə qalarsa, hökümət manatın məzənnəsini bir müddət saxlaya bilər,
bir müddət sonra bu artıq mümkün olmayacaq. Bu da o deməkdir ki, 2015-ci ildə
baş verən hadisə yenidən təkrar olacaq və manat özünü buraxmaq məcburiyyətində
qalacaq.
Bütün
bu səbəblər bir-birinə zəncirvarı bağlıdır. Biz idxaldan aslı ölkəyik. İdxal
olunan məhsulların qiyməti bahalaşacaq. Bu bizim yerli istehsalata təsir edəcək.
Bu bizim iqtisadi inkişafımıza mənfi təsir edir və əhalinin sosial vəziyyətinə
təsir edəcək.
Biz həm neft baxımından həm istehsal baxımından asılı ölkəyik. Özümüzün idxalı yoxdur. Daxili istehsalı güclü olan ölkələrdə bu nisbətən yüngül zərbədir. Məsələn Avropa ölkələrində daxili istehsal var. Belə olan halda hökümət dolayı yolla sahibkarlara təsir etməlidir.
Bu
cür halların baş verməməsi üçün dövlət strategiyani düzgün qurmalı idi. Ölkənin
ərzaq balansı olmalı idi ki, belə hallar baş verəndə çətin vəziyyət yaranmasın.
Elə məhsulllar var ki, onların bahalaşması problem yarada bilər. Fikrimcə bu məsələdə
hökümət düzgün və öz ehtiyyatını qurmalı idi.
Qıtlığı aradan qaldırmaq üçün əlavə
ölkənin əlavə ehtiyatları olmalı və məhsul bolluğu yaratmalıdır. Bunu xaricdən
gətirməklə deyil ölkə daxilində kompleks şəklində həyata keçirməlidir".
www.anews.az
Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin !
