“Həkim səhlənkarlığına görə cəzalar sərtləşdirilməlidir” - AÇIQLAMALAR

Hüquqşünas Ələsgər Məmmədli ANN.Az-a açıqlamasında bildirib ki, həkim səhlənkarlığının nəticəsində xəstə ölümünün baş verməsi halları ilə Azərbaycan ictimaiyyəyi ilk dəfə qarşılaşmır: "2011-ci ildə yazıçı-publisist, jurnalist  Rafiq Tağı da məhz həkim səhlənkarlığınını nəticəsində həyatdan köçmüşdü. Eləcə də bugünlərdə vəfat edən jurnalist Rasim Əliyevin də ölümü də Rafiq Tağı ilə bənzər oldu. Rafiq Tağı da sağlam şəkildə müsahibə verdikdən 1 neçə saat sonra dünyasını dəyişmişdi, Rasim Əliyev də. Bu şəxslər xarici görünüşündən sağlam kimi görsənir, amma daxili orqanlarda prosess düzgün cərəyan etmədiyindən müəyyən saatdan sonra vəziyyətləri qəfil pisləşir. Buna baxmayaraq xəstələrin ilkin görünüşünün yaxşı olması əslində peşəkar həkimləri aldatmamalı, onlar daha dərindən müayinə olunmalı idilər. Burada bütün məsuliyyət xəstələri ilk müayinə edən həkimin üzərinə düşür. Çünki xəstə ilə ilk olaraq o maraqlanıb”. 

Hüquqşünas özəl xəstəxanalarla dövlət xəstəxanaları arasındakı vəziyyətin fərqə toxunub və vurğulayıb ki, dövlət xəstəxanalarında həkimlər xəstələrlə səthi şəkildə maraqlanırlar: "Sonuncu olay da bunu bir daha təsdiq etdi. Bu faciə bir daha göstərir ki, dövlət xəstəxanalarında daha ciddi tədbirlərin görülməsinə ehtiyac var. Azərbaycanın bir çox sahələrində islahatların aparılması vacibdir, amma ilk növbədə bu proses dövlət xəstəxanalarında, ümumilikdə səhiyyə sistemindən başlamalıdır. Çünki insanların xəstələnməsi və düzgün müalicə alması həyati məsələdir”.

Hüquqşünas hesab edir ki, həkim səhvlərinə görə baş verən ölüm hallarının qarşısını almaq üçün Cinayət Məcəlləsinə yeni normaların gətirilməsi vacibdir: "Bu cür tədbirlər həyata keçirilməsə, xəstələrin ölüm hallarının qarşısını almaq çətin olacaq. Cəzalar ağırlaşdırılmalıdır. Xəstənin ölümünə görə məhsuliyyətin daha az olması cəmiyyət tərəfindən də yaxşı qarşılanmır. Yəni bu cəmiyyət tərəfindən elə qəbul olunub ki, həkimlərin səhvi nəticəsində xəstə dünyasını dəyişərsə, o həkimə heç bir cəza tədbiri görülməməlidir. Niyə? Hansı səbəbə? Bu cür düşüncə cəmiyyət təfəkküründən tamamilə silinməlidir. Çünki ortada insan həyatından söhbət gedir”.

Ə.Məmmədli bildiridi ki, həkim nəzarətsizliyi nəticəsində xəstə dünyasını dəyişirsə, bunu sonradan sübut etmək çətin olur: "Çünki həkimlər elə proqnoz verirlər ki, bu haqda çox insanın məlumatı olmur. Bu səbəbdən də həkimlər özlərini hər zaman problemli məsələdə düz çıxarırlar. Bütün bunların qarşısını almaq üçün xəstəxananın baş həkimi  əvvəlcədən məlumatlandırılmalı və bu cür hallar baş verərsə, ilkin məlumatı da məhz həmin həkimdən almaq lazımdır”. 

Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili Zahid Oruc son illər parlamentdə həkim səhlənkarlığı ucbatından ölüm halları mövzusunun daha çox müzakirə edildiyini deyib: "Dünya praktikasında həkimlərin səhlənkarlığına görə xəstələrin ölüm faktına görə yüksək cəzalar verilməsi çox yayqındır.  ABŞ-da, Avropa ölkələrində bu məsələlərə daha ciddi yanaşılır. Ölkəmizdə isə bu praktika demək olar ki, inkişaf etməyib. Bunun üçün qanunvericilikdə çox ciddi şəkildə dəyişikliklər edilməlidir”.

Deputat hesab edir ki, başqa şəxs tərəfindən insan həyatına son qoyulması Cinayət Məcəlləsində də cinayət cəzası ilə nəticələndiyini göstərir: "Bundan başqa heç bir həkimə ixtiyar verilməyib ki, pasiyentin həyatı ilə oynasın”.

  

Deputatın sözlərinə görə. məsələyə hüquqi aspektdən yanaşsaq heç bir ayrıca komitənin, təşkilatın yarançasına ehtiyac yoxdur. Tək məhkəmə qurumu bu işin öhdəsindən yetərincə və layiqincə gələ bilər.

Həkim səhlənkarlığını ilə bağlı son illər Azərbaycan ictimaiyyətinin nümayəndələri də qarşılaşıblar. 2011-ci ildə yazışı-publisist Rafiq Tağı, 2013-cü ildə jurnalist Anar Niftəliyevin həyat yoldaşı, tənqidçi Elnarə Tofiqqızı məhz həkim səhlənkarlığının qurbanı olublar. Demək olar ki, hər gün baş verən ana ölümləri, sadə, mətbuata çıxmayan və həkim nəzarəti altında ölən həmyerlilərimizin sayı da yetərincədir. Son olaraq isə, ANN.Az-ın əməkdaşı, jurnalist-operatoru Rasim Əliyev bir qrup şəxs tərəfindən döyüldükdən və daha sonra xəstəxanaya yerləşdirildikdən sonra məhz həkim səhlənkarlığının nəticəsində cavan yaşında aramışdan köçdü. 

Sonuncu hadisə ölkə ictimaiyyəti arasında böyük rezonans doğurdu, Rasim Əliyevin "Qəbələ” futbol komandasının futbolçusu Cavid Hüseynovu tənqdi etdiyinə görə yaxın qohumları tərəfindən qəddarcasına döyülməsi ölkə rəhbərliyinin də diqqətini cəlb etdi, onun göstərişlərindən və məsələni nəzarətə almasından sonra Rasim Əliyevi döyənlər və bu işlə əlaqədar şəxslər həbs olundular. 

Amma  Rasim Əliyevin ölümü ikinci vacib məsələni bir daha aktuallaşdırdı – sağ-salamat xəstəxanaya çatdırılan, hətta başına gələn hadisələri həmkarlarına danışan şəxs nə üçün bütünlüklə müayinə olunmayıb, onda daxilən baş verən qanaxmalar müəyyən edilməyib? 6 nəfərin ağır fiziki basqısından sonra ortaya çıxan fəsadlar vaxtında müəyyən edilsə idi və vaxtında cərrahi müdaxil olunsaydı, Rasim Əliyev vəfat etməzdi axı...