Bu il Nyu-York və London birjalarında kakao fyuçerslərinin dəyəri iki dəfədən çox arıb. Onlar üçün qiymət son 46 ilin ən yüksək səviyyəsinə çatıb. Artıq bir neçə aydır ki, qiymətlərdə mümkün azalma müşahidə olunmur. Buna da səbəb şokoladın əsas xammalı olan kakao istehsalının aşağı düşməsidir.
Dünya bazarına çıxarılan kakaonun 60 faizindən çoxunu istehsal edən Qana və Kot-Di bu bitrkinin istehsalı kəskin şəkildə azalıb. Ekspertlər yaxın gələcəkdə də məhsuldarlığın az olduğunu və şokoladın qiymətində kəskin sıçrayışın olacağını proqnozlaşdırılar.
Qismən iqtisadi idarəetmə, qeyri-qanuni qızıl hasilatı və iqlim dəyişikliyi nəticəsində bu ölkələrdə kakao ağacı xəstəliyi, şişmiş tumurcuq virusu yayılmağa başlayıb. Nəticədə istehsal aşağı düşüb. Bu barədə The Sun nəşri yazıb.
Nəşrin yadığına görə, qızıl mədənlərində hasilat ən kustar üsullar aparılır. Kakao ağacları buldozerlərlə çıxarılır, kimyəvi maddələrdən istifadə edilir və altı, maksimum səkkiz aydan sonra qızıl seçilir, yatağın ətrafındakı torpaqlar zəhərlənir, torpağın münbit qatları məhv edilir.
Ağacları yüksək sürətlə "şişmiş tumurcuq virusu"na da yoluxur ki, bu xəstəlik əvvəlcə məhsuldarlığın azalmasına səbəb olur, üç-dörd ildən sonra isə ağac tamamilə məhv olur.
Əslində kakao ağacları çıxarıla və müvafiq torpaq müalicəsindən sonra yenidən əkilə bilər. Yeganə problem odur ki, torpağın reabilitasiyasından sonra ağacın yetişməsi və meyvə verməyə başlaması, yəni emal üçün yararlı olan kakao paxlası istehsalı 2-4 il vaxt aparır.
Bundan əlavə, bütün Afrika fermerlərinin çirklənmiş torpaqları bərpa etmək və müalicə etmək üçün vasitələri yoxdur.
"Müstəmləkə mirasından qurtulmaq uğrunda mübarizənin” zirvəsində böyük plantasiyalar kiçik təsərrüfatlara parçalanıb və indi böhran zamanı bu, göründüyü kimi, son dərəcə mənfi rol oynayır.
Fermerlər təkbaşına böhranın öhdəsindən gələ bilmir, dövlət büdcəsində onlara yardım üçün vəsait nəzərdə tutulmur, yenə də xarici borclanma mənbələri axtarmaq, fermerlərə kreditlər vermək, onların nə vaxt qaytarılacağı, onların olub-olmaması məlum deyil", - xəbərdə bildirilib.
Şokolad istehsalçıları adətən kakao alışlarını aylar əvvəldən hedcinq etdikləri üçün iqtisadi analitiklər Qərbi Afrikada məhsuldarlığın azalmasının yalnız bu ilin sonunda hiss ediləcəyini deyir.
Çıxış yolu kimi Latın Amerikasındakakao istehsalını artırmaq göstərilir.
N.Təbrizli
www.anews.az
Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin !
