"Mordor Intelligence” beynəlxalq analitik qrupunun proqnozlarına görə, 2029-cu ildə qlobal konteyner daşımaları bazarının həcmi 140 milyard ABŞ dollarını (2024-cü ilədək artım 20 milyard ABŞ dolları) keçə bilər və belə artım templəri xüsusilə artımla izah olunur. Çin iqtisadiyyatı və ticarəti.


2023-cü ildən Çin "Orta Dəhliz” üzrə yüklərin, əsasən də konteynerlərin göndərilməsinə artan maraq göstərib.
2024-cü ildə Orta Dəhliz üzrə Çindən daşınan yüklərin həcmi 2023-cü illə müqayisədə 25 dəfədən çox artaraq 27 min konteyneri (təxminən 300 blok qatarı) ötüb.


Gözləntilərə görə, 2025-ci ildə TMTM boyunca 1000-ə qədər konteyner bloku qatarı hərəkət edəcək və bu, dünyanın ən böyük yükgöndərənləri arasında bu marşruta marağın artdığını göstərir.


TMTM Xəzər və Qara dəniz regionları üçün əsas beynəlxalq nəqliyyat marşrutudur və Azərbaycan ən mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevrilib.


"Orta Dəhliz”in tarixi 10 ildən çox keçmişə gedib çıxır və son üç ildə ona tələbat dəfələrlə artıb.
2023-cü ildə Şərq-Qərb oxu üzrə Azərbaycan ərazisindən konteyner yüklərinin tranziti 2022-ci illə müqayisədə 127% artıb. 2023-cü ildə TMTM vasitəsilə 2,7 milyon tondan çox, 2024-cü ildə isə 4 milyon tondan çox yük daşınıb.


Konteyner daşımaları bütün növ yüklərin təhlükəsizliyini təmin edir və buna görə də əksər yükgöndərənlər malların müştərilərə çatdırılmasının bu üsuluna üstünlük verirlər.


Beynəlxalq Avtomobil Nəqliyyatı İttifaqının baş katibi Umberto de Prettonun yanvarın 16-da Bakıda keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatına (OTC) üzv ölkələrin gömrük idarələri rəhbərlərinin 10-cu iclasında verdiyi məlumata görə, yüklər bu yolla göndərilə bilər. "Orta Dəhliz” təkcə Çinə və ya geriyə deyil, həm də Çindən ABŞ-ın şərq sahilindəki limanlar vasitəsilə.


"Orta Dəhlizin bütün istiqamətlər üzrə inkişaf nailiyyətləri qlobal ticarətə təsir göstərəcək. TMTM-nin uğuru üçün həll edilməli olan məsələlər arasında gömrük məsələləri də var”, - Umberto de Pretto qeyd edib.



Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) sədri Şahin Bağırovun UTC-nin budəfəki iclasında dediyi kimi, "Son hadisələr və dünya reallıqları fonunda "Orta Dəhliz” təkcə dövlətlərin deyil, həm də dövlətlərin diqqət mərkəzinə çevrilib. UTC ölkələri regionu, həm də dünya ticarət və nəqliyyat sistemləri.


"Orta Dəhliz üzrə nəqliyyatın həcmi əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Bu, dəhlizin funksionallığının və cəlbediciliyinin artdığının sübutudur. TITM dünyanın bir çox ölkələrinin hazırkı və gələcək əməkdaşlığında əsas və həvəsləndirici rol oynayır. Bu dəhlizin əhəmiyyəti ticarət xərclərinin şaxələndirilməsi və etibarlı nəqliyyat marşrutlarının təmin edilməsindədir”, - Bağırov qeyd edib.


Bu məqsədlə "Orta Dəhliz” ölkələrinin gömrük xidmətləri arasında TMTM tranzit portalı adlanan vahid çoxtərəfli informasiya sisteminin yaradılmasına dair çərçivə sazişi hazırlanmış və belə bir informasiya portalının hazırlanmasına başlanılmışdır. final mərhələsinə qədəm qoydu.


TMTM-nin rəqəmsallaşdırılması təkcə gömrük sektorunda deyil, həm də "Orta Dəhliz”ə daxil olan bütün nəqliyyat strukturlarında - AZD, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı, Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi üzrə həyata keçirilir.


2024-cü ildə Azərbaycan əsas seqmenti TMTM olacaq "Avrasiya Nəqliyyat Marşrutu” Beynəlxalq Assosiasiyasının yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış edib.


TMTM beynəlxalq TRACECA proqramının (30 ildən artıqdır) və digər beynəlxalq logistik təşəbbüslərin inkişafı üçün də vacibdir. 
Qeyd edək ki, "Orta Dəhliz” hazırda Çin, Qazaxıstan, Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyədən keçərək Avropa ölkələrinə (Almaniya və Polşa limanları) qədər uzanır.


Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xətti bu dəhlizin bir hissəsidir. Onun filialları Özbəkistan və Mərkəzi Asiyanın digər ölkələrinə gedəcək.


Dəhliz onun boyu sadalanan bütün dövlətlərdən yüklərin daşınması hesabına inkişaf edə bilər, yəni milli iqtisadiyyatların inkişafı üçün də vacibdir.