Azərbaycanda istifadəçilərin onlayn təhlükəsizliyi 90-cı illər səviyyəsindədir - MÜSAHİBƏ

 

O, uzun illərdir "Startap Azərbaycan” təşkilatında ekspert kimi yeni yaranan startaplara dəstək verir. 2020 ilədək Cenevrə Universitetində PhD təhsili ilə bərabər, tədqiqatçı kimi fəaliyyət göstərib. Hazırda  eyni istiqamətdə fəaliyyətini indi də davam etdirir  və Azərbaycan Texniki Universitetində (AzTU)  elmi işçi kimi çalışır ("remote”, uzaqdan olaraq).

Emin Hüseynovla həm yerli, həm də qlobal İT bazarı, yanaşma, trendlər barədə söhbət etdik.

-2009-cu ildən İsveçrədəyəm. Əslində, qərarı özüm verməmişəm, təşkilatın xətti ilə təklif alıb, təcili layihələri təxirə salmamaq məqsədi ilə müvəqqəti müqavilə ilə başlayıb, sonradan uzunmüddətli iş ilə davam etmiş oldum. Yəni, məqsəd məhz xaricə köçmək deyildi. İş və yaşayış mühitindən hazırda tam razıyam, lakin ilk 1-2 il biraz çətin oldu, əsasən də dil baryeri olduğu üçün. Cenevrənin rəsmi dili fransız dilidir, mən isə işimdə o vaxt yalnız ingilis dilindən istifadə edirdim.Digər aspektlərdən elə də çox problem olmasını deyə bilmərəm, uyğunlaşmaq nisbətən rahat keçdi.

- Əsas fərq innovasiyalara dövlət və cəmiyyət tərəfindən real dəstəkdədir. İKT sahəsində olan layihələrin real biznesə çevrilməsi prosesi İsveçrədə daha rahatdır.  Cenevrə Fransaya yaxın olduğu üçün, Fransada İKT iş mühiti ilə də yaxından tanışam. Ona görə də, deyə bilərəm ki, hazırda Fransada bu sahədə iş görmək daha da rahatdır.  

 

 

- Azərbaycan İKT sahəsini diqqətlə izləyirəm və bu sahədə inkişaf etmiş əlaqələrim və maraqlarım var. Şəxsi fikrimi bilmək istəsəz isə, belə söyləyim – inkişaf var, amma dəfələrlə çox ola bilərdi. Bəzi sahələrdə isə, məsələn İKT təhlükəsizlik sahəsində, istifadəçilər toplusu hələdə 90-cı illər səviyyəsindədir.

- Cenevrə balaca bir şəhərdir (Gəncədən də kiçik), və xaricdən gələn işçilər əsasən BMT tərəfindən cəlb olunur.  Ona görə də, azərbaycanlılar olsa da, İKT sahəsində çalışanların sayı azdır. Lakin İsveçrənin başqa Kantonlarında İKT sahəsində azərbaycanlılar az deyil, hətta deyərdim pozitiv təəccüb doğuran sayda çoxdur.

Fikrimcə, beyin axınını dövlət tərəfindən tənzimləmək düzgün – bu yalnız ümumi həyat səviyyəsinin artırılması ilə həll olunacaq. Yəni Azərbaycanda rahat yaşayıb işləmək olarsa, xaricə heç kim getməyəcək.

Əlbəttə ki, təhsilin keyfiyyəti artırılmalıdır. Bu tək İKT deyil, bütün təhsilə aiddir. Amma bir məqama ayrıca toxunum, nədənsə Azərbaycanda peşə təhsilinə fikir verilmir. Nümunə üçün, proqramlaşdırma bilikləri, frontend, backend bacarıqları Fransa və İsveçrədə heç də ali təhsilin bir hissəsi hesab olunmur.

 

Azərbaycanda hətta magistratura səviyyəsində tədris olunan bəzi mövzular, Cenevrədə peşə məktəblərin proqramındadır.Bu  kontekstdə  onu da deyə bilərəm ki, İsveçrədə orta məktəb məzunlarının yalnız 20% təhsilini universitetlərdə davam edir, və bu tam normal hesab olunur. Qısaca desək, proqramçı, sistem inzibatçısı, frontend mütəxəssisi ali təhsil müəssisəsi tərəfindən deyil, peşə məktəbi tərəfindən hazırlanmalıdır. İsveçrədə peşə məktəbi məzunu olaraq İKT sahəsində yüksək maaşla iş tapmaq şansı, ali məktəbdən sonra iş tapmaq şansından dəfələrə, bəlkə onlarla yuxarıdır.

 

İlk növbədə maraqlı iş. Təəsüf ki, maaş yaxşı olmayanda, maraqlı işə belə həvəs itir.

 

- Artıq qeyd etdiyim kimi, AzTU ilə əməkdaşlığımı başlamışam. Araşdırmalar kibertəhlükəsizlik sahəsində olacaq, amma daha çox diqqət Azərbaycanda bu sahədə ali təhsilin gücləndirməsinə yetirəcəyik. İnşallah bu tədris ilində ilk dərslərimin başlanması planlaşdırırıq.