Brüssel görüşündə hansı məsələlər müzakirə olunub? - ŞƏRH

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan Baş naziri Nikol
Paşinyan və Avropa İttifaqı Şurasının Prezident Şarl Mişel arasında üçtərəfli sayca beşinci görüşün ardından Şarl Mişel açıqlama verib. O,
danışıqların nəticəyönümlü olduğunu vurğulayıb
Ermənistan və Azərbaycan 1991-ci il Almatı Bəyannaməsinə əsasən bir-birlərinin ərazi bütövlüyünə olan hörmətini təsdiqlədiyini bəyan edib.
Millət vəkili Sahib Əliyevin sözlərinə görə Brüssel görüşü zamanı Ermənistanın heç bir tələbi qəbul olunmayıb.
"Məsələnin kökü ondadır ki, Rusiya hələdə bu bölgədə gücünü saxlayır və Ermənistana güclü təsir imkanları var. Rusiyanın Ermənistanda hərbi bazası var. Həmçinin Ermənistan iqtisadiyyatı Rusiyanın təsiri altındadır. Rusiya Ermənistana çox ucuz qaz satır. İstənilən vaxt Rusiya bu qazı kəsə yada qiymətini bahalaşdıra bilər. Bu isə Ermənistan üçün ciddi problemdir. Ermənistanda Rusiyaya meyilli müxalifət var və güc strukturlarında da kifayət qədər ruspərəst şəxslər fəaliyyət göstərir. Ermənistanın coğrafi baxımdanda Rusiyaya həmişə ehtiyacı var. Bütün bunları nəzərə alanda görürük ki, qərbin moderatorluğu ilə aparılan danışıqlarda nəyəsə nail olmaq çox çətindir. Amma mümkünsüzdə deyil. Mümkün olması üçün hər iki tərəf eyni addımı atmalıdır və tərəflərin biri-birinə güvəni olmalıdır. O güvəni yaratmaq üçün də müəyyən bir vaxt keçməlidir. Qərbdə də anlayırlar ki, tam onların istədiyi sülhə nail olmaq mümkün deyil. Sadəcə bu səyləri ona görə edirlər ki, müharibə olmasın və sülhə nail olmaq üçün müəyyən bir platforma yaradılsın. Rusiyada bunu yaxşı başa düşdüyünə görə, hər dəfə sülh görüşləri öncəsi bu ərazilərdə konfilikt yaradır”, - siyasi şərhçi bildirib.
www.anews.az
Ermənistan və Azərbaycan 1991-ci il Almatı Bəyannaməsinə əsasən bir-birlərinin ərazi bütövlüyünə olan hörmətini təsdiqlədiyini bəyan edib.
Millət vəkili Sahib Əliyevin sözlərinə görə Brüssel görüşü zamanı Ermənistanın heç bir tələbi qəbul olunmayıb.
"Brüssel görüşü üçlü formatda
məhz Azərbaycanın təşəbbüsü ilə keçirilir. Fransa tərəfi istəyirdi ki, bu görüşdə
Makron da iştirak etsin. Ötən ilin dekabrında da belə bir görüş planlaşdırılırdı.
Azərbaycan həmin görüşə də Makronun qatılmasını qətiyyətlə rədd etmişdi. Nəticədə
Paşiniyan Makronun olmamasını əsas gətirərək görüşə gəlmədi və bildirdi ki, Avropa
Birliyi formatında keçirilən görüşlərə Fransa Prezidenti qatılmadığı təqdirdə
Ermənistan tərəfi gəlməyəcək. Amma bunun əksinə olaraq o yenə gəldi. Ermənistan Brüssel görüşündə iki məsələnin üzərində dayanmaq istəyirdi. Birincisi
Azərbaycanın Laçın yolunun başlanğıcındakı sərhəd-nəzarət buraxılış
məntəqəsinin ləğvi məsələsini Avropa Birliyi dəstəkləsin, ikincisi isə tərəflərin
şərti sərhədlərdəki mövqelərini geri çəkməsi məsələsindədə yenə də Qərbin dəstəyini
alsın. Avropa Birliyi Prezidenti Şarl Mişelin açıqlamalarında göründüyü kimi
Ermənistan tərəfinin bu istəyi baş tutmadı və görüşün gündəliyi Azərbaycanın təklif
etdiyi formatda davam etdi. Görüşdə Azərbaycanın torpaq bütövlüyü artıq rəqəmlərlə
qeyd olunur və dəstəklənir. Hər-hansı bir Artsax Respublikasından söhbət belə
getmir. Görüşdə Qarababağda yaşayan insanların
hüquq və təhlükəsizliyi məsələsi müzakirə edildi və Azərbaycan tərəfi ilk gündən
buna hazır olduğunu bildirdi. Həmçinin görüşdə yolunu azaraq itkin düşən iki azərbaycanlı
hərbiçinin qaytarılması məsələsi, minalanmış ərazilərlə bağlı məsələlər, Birinci
Qarabağ savaşında itkin düşən insanların taleyi müzakirə
olundu. Təbii ki, bu görüş nə Ermənistanı, nə də onlardan geosiyasi alət kimi
faydalanmağı düşünənləri qane etmir. Ona görə də Brüssel görüşləri ərəfəsində sərhəddə
müxtəlif təxribatlar baş verir. Bu təxribatların arxasında tək Ermənistan yox,
həm də onun havadarları dayanır”, - millət vəkili bildirib.
Politoloq Tural İsmayılovun sözlərinə
görə, Brüssel görüşünün nəticəsi Ermənistanın atacağı addımlardan aslıdır.
" Danışıqlar zamanı erməni tərəfi 1975-ci ilin xəritələrini qeyd etməkdə israr
edirdi, lakin bu ifadə qəbul olunmadı. Nəticədə Şarl
Mişelin
bəyanatında ancaq Qarabağın Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi olduğu Almatı bəyannaməsinə
istinad oldu. Ermənistan Azərbaycanın ən azı 86 600 kvadrat kilometr ərazisini
tanımaqla Qarabağın Azərbaycan ərazisi olduğunu rəsmən və açıq şəkildə etiraf edib. Mişelin bəyanatının mətnində Laçın yolu ilə bağlı heç nə qeyd edilmir. Yeni
reallıqlar beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilir. Bütün bu faktorlarla
yanaşı Fransanın və Rusiyanın Brüssel formatını sabotaj etmək cəhdləri də
aradan qalxdı. Ermənistan üzərinə götürdüyü öhdəlikləri tam olaraq yerinə yetirməlidir.
Şarl Mişelin bu məsələdə dinamik təzyiqləri həlledici olacaq”, - politoloq
bildirib.
Siyasi şərhçi Azər Qasımlı Brüssel görüşünün sülh prosesinə ciddi təsir edəcəyini düşünmür və
bunun səbəbini Rusiya faktorunda görür.
"Məsələnin kökü ondadır ki, Rusiya hələdə bu bölgədə gücünü saxlayır və Ermənistana güclü təsir imkanları var. Rusiyanın Ermənistanda hərbi bazası var. Həmçinin Ermənistan iqtisadiyyatı Rusiyanın təsiri altındadır. Rusiya Ermənistana çox ucuz qaz satır. İstənilən vaxt Rusiya bu qazı kəsə yada qiymətini bahalaşdıra bilər. Bu isə Ermənistan üçün ciddi problemdir. Ermənistanda Rusiyaya meyilli müxalifət var və güc strukturlarında da kifayət qədər ruspərəst şəxslər fəaliyyət göstərir. Ermənistanın coğrafi baxımdanda Rusiyaya həmişə ehtiyacı var. Bütün bunları nəzərə alanda görürük ki, qərbin moderatorluğu ilə aparılan danışıqlarda nəyəsə nail olmaq çox çətindir. Amma mümkünsüzdə deyil. Mümkün olması üçün hər iki tərəf eyni addımı atmalıdır və tərəflərin biri-birinə güvəni olmalıdır. O güvəni yaratmaq üçün də müəyyən bir vaxt keçməlidir. Qərbdə də anlayırlar ki, tam onların istədiyi sülhə nail olmaq mümkün deyil. Sadəcə bu səyləri ona görə edirlər ki, müharibə olmasın və sülhə nail olmaq üçün müəyyən bir platforma yaradılsın. Rusiyada bunu yaxşı başa düşdüyünə görə, hər dəfə sülh görüşləri öncəsi bu ərazilərdə konfilikt yaradır”, - siyasi şərhçi bildirib.
Brüsseldə sonuncu dəfə üçtəfərli görüş 2022-ci ilin
avqustun 31-də keçirilib.
Görüşdə Ermənistan
və Azərbaycan arasında dövlətlərarası münasibətləri tənzimləyən sülh sazişinin
təşviqi üçün əsaslı işi gücləndirmək və xarici işlər nazirlərinə mətnlərin
layihələrini hazırlamaq üçün bir ay ərzində görüşmək tapşırılıb. Həmçinin hər
iki tərəfdə əhalini "uzunmüddətli davamlı sülhə" hazırlamağın
vacibliyi qeyd olunub.
Tərəflər noyabrın
sonuna qədər bu formatda yenidən görüşmək barədə razılığa gəlsə də, Ermənistan
tərəfi bu görüşdən imtina edib.
Eltac Nurullazadə
www.anews.az
Oxşar xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Son xəbərlər
Daha çox 