Ən kiçik ədəbi şedevrlər

"Bu gün səhər nənəmi öldürdüm". Franklin Ruzvelt onu dinləməyən həmsöhbətinin diqqətini cəlb etmək üçün belə demişdi. Bir neçə kəlməylə bir çox şeyi demək, düşüncələrə yön vermək, duyğuları və emosiyaları canlandırmaq dili yüksək səviyyədə bilən və böyük ustalığa malik yazıçılara məxsus xüsusiyyətdir. Bizim lakoniklik ustalarından öyrənəcəyimiz çox şey var. "AdMe.ru" saytı dünyanın ən qısa ədəbi şedevrlərinin kiçik, lakin təsirli kolleksiyasını toplayıb, həmin şedevrləri Azərbaycan dilində oxucularımıza təqdim edirik...* * *Bir dəfə Heminquey bir neçə sözdən ibarət təsirli hekayə yazacağı ilə bağlı bəhsə girir. Və yazıçı həmin bəhsi qazanır:"Uşaq ayaqqabıları satılır. Geyinilməyib" («For sale: baby shoes, never used»)* * *Frederik Braun tarixin ən qısa qorxulu hekayəsinin müəllifidir:"Dünyadakı ən sonuncu adam otaqda oturmuşdu. Qapı döyüldü..."* * *Amerikalı yazıçı O.Henri ən qısa hekayə yarışmasının qalibi olub. Onun yazdığı nəsr ənənəvi hekayə janrının düyün, kulimanasiya, çözüm kimi şərtlərinə uyğun olmalıydı:"Sürücü siqaretindən bir qullab alıb yanacaq çənində nə qədər benzinin qaldığını görmək üçün əyildi. Mərhumun 23 yaşı vardı".* * *Alan E. Mayer: "Bəxtsizlik"Yuxudan oyananda bütün bədənim ağrıdan zoqquldayırdı. Gözlərimi açdım, çarpayımın yanında dayanan tibb bacısını gördüm. - Cənab Fudjima, - o dedi, - bəxtiniz gətirib, siz iki gün əvvəl Xirosimada baş verən bombardmandan sağ çıxmısız. İndi hospitaldasız, sizin üçün təhlükə artıq sovuşub. Zəiflikdən səsim güclə çıxdı, soruşdum: - Mən hardayam?- Naqasakidə, - o cavab verdi. ***İngilislər də ən qısa hekayə müsabiqəsi elan ediblər. Ancaq yarışmanın şərtlərinə görə, hekayədə kraliça, tanrı, seks, sirr kimi anlayışlar olmalıydı. Birinci yeri tutan müəllifin hekayəsi beləydi:"İlahi, - kraliça qışqırdı, - mən hamiləyəm, amma bilmirəm kimdən!" ***Larisa Kerklend: "Təklif"Ulduzlu gecə. Ən uyğun zaman. Şam işığında axşam yeməyi. Rahat italyan restoranı. Qısa qara paltar. Möhtəşəm saçlar, parıldayan gözlər, ahəngdar gülüş. Bu birlikdəlik artıq iki ildir davam edir. Bu, möcüzədir! Əsl sevgi, ən yaxın dost, başqa heç kimə ehtiyac yoxdur. Şampan şərabı!Əlimi və qəlbimi təklif edirəm. Diz üstə çökürəm. İnsanlar baxır? Qoy baxsınlar. Par-par parıldayan brilyant üzük. Yanaqları qızarıb, fisunkarcasına gülümsəyir. Necə yəni yox?!***Klassik lakonikliyə ən gözəl nümunələrdən biri bir çox yunan şəhərlərini işğal edən Makedoniyalı II Filippə spartalıların verdiyi cavabdır:"Sizə dərhal təslim olmağı məsləhət görərdim, əgər mənim ordum sizin torpaqlarınıza daxil olsa, mən bağlarınızı məhv edəcəm, əhalinizi qul edəcəm, şəhərlərinizi isə yerlə-yeksan edəcəm".Spartalı eforlar bu hədə-qorxuya bircə kəlməylə cavab veriblər: "Əgər".***Çarlz Enrayt: "Ruh"Bu hadisə baş verən kimi, mən dərhal kədərli xəbəri həyat yoldaşıma çatdırmaq üçün evə tələsdim. Ancaq deyəsən, o, məni ümumiyyətlə eşitmir, görmürdü. Onun baxışları məni dəlib keçirdi. O özünə içki süzdü. Televizoru yandırdı. Bu an telefon zəng çaldı. O gedib dəstəyi qaldırdı. Onun sifətində yaranan qırışları gördüm. O hönkürtüylə ağlayırdı.*** Robert Tompkins: "Həqiqət axtarışında"Nəhayət ki, bu ucqar, hər şeydən təcrid olunmuş kənddə onun axtarışları başa çatdı. Köhnə daxmada sobanın yanında Həqiqət oturmuşdu.O, indiyə qədər heç vaxt belə qoca, eybəcər qadın görməmişdi. - Siz Həqiqətsiz?Qoca, qırışıqlı qarğa təmtəraqla başını tərpətdi.- Deyin, mən dünyaya nə deməliyəm? Hansı xəbəri çatdırmalıyam? Qoca qadın ocağa tüpürdü və cavab verdi:- Onlara deyin ki, mən gənc və gözələm!*** Viktor Hüqo Səfillər romanın necə reaksiya doğurduğunu öyrənmək üçün redaktoruna cəmi bir işarəlik məktub yazmışdı: "?"Cavab isə, sual kimi lakonik idi: "!"*** Ən qısa avtobiqrafiya müsabiqənin qalibi yaşlı fransız qadını olmuşdu, onun avtobioqrafiyası beləydi: "Əvvəllər mənim hamar üzüm və qırışıqlı ətəyim var idi, indi isə tərsinədir".Rus dilindən çevirdi: Cavid RamazanlıANN.Az