İnsana verilən ad ilk dəfə nə vaxt qeydiyyata alınıb? Bu sualın tarixi elə yazı meydana gələnə gedib çıxır. Elmi araşdırmalar ilk dəfə insan adının qeydə alınmasının tarixini müəyyən edib.
"Verba volant, scripta manent"
Latından tərcümədə - "Söz uçar, yazı qalar" mənasını verir.
ANN.Az publika.az-a istinadən bildirir ki, ilk adın nə olduğunu bilmək üçün ilk olaraq çin mənbələrinə baxılıb. E.ə. 8000-ci ildə Jiahu adı verilən simvollarda adlara rast gəlinib. Tam olaraq hansı mənanı verdikləri bilinməsə də, bir sıra insan xüsusiyyətlərinə istinad etdikləri bilinir. Hətta dövrə aid qablar üzərində fərqli Jiahu simvollarına rast gəlinir.
Gerçək yazı sistemində rast gəlinən ilk adın Şumer mədəniyyətinə aid olduğu düşünülür. Bu da təxminən e.ə. 3200-3100 illərə, Jemdet Nəsr hökmdarlığı dövrünə aiddir. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, şumer yazıları bizim zamanımıza qədər çatıb. Onlar bəşəriyyətin ən qədim yazı nümunələridir. Qədim şümerlərin müəyyən sözləri və yə cümlələri işarələrlə gil və ya daş lövhələri üzərində cızılıb. Bu işarələrin cızıq şəkilli olduğuna görə, cızılmış yazılara "mixi yazı" deyilir. İşarələrə isə "idioqrammalar" deyilir. Ümumiyyənlə bu cür cızılmış yazı üslubu qədim zamanlarda Yaxın Şərq xalqları arasında, Misirdə, Çində və başqa yerlərdə də yayılıb. İdioqrammaların oxunması mümkün olandan sonra, məlum olub ki, onlar eyni zamanda hecaları da ifadə edirdilər. Məsələn "ayaq" sözü şumer dilində "du"dur. Buna görə də "ayaq" şəkilli idioqramma sonraki dövrlərdə "du-" hecasını ifadə edirdi və artıq başqa sözlərin yazılışında da istifadə olunurdu.
Bu mixi yazılarda qəhrəmanların, şairlərin, dövlət adamlarının adları yox idi. Ədəbiyyat, sənət, ya da insan ruhuna dair digər gözəlliklər bu dövrdə mövcud idi. Ancaq məşhur hekayələrin, ya da qəhrəmanlıqlarının saxlanıb qorunması üçün gil lövhələrin istifadə edilməsi çox faydalı bir üsul sayılmırdı. Çünki mismarla yazı yazmaq çox çətin idi.
İlk adin olduğu yazı - "29.086 vahid arpa 37 ay müddətində təslim alındı. İmza Kushim".
Lövhəyə yazılanlar tam olaraq bu idi. Əgər Kushim ümumi bir adlandırma deyilsə, bu qeydi tutan mühasibin adı idi.
www.ann.az
Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin !