Azərbaycanda aqrar sığorta əhatəsi 40%-ə çatıb – iqlim riskləri artır

Ümumdünya Bankının məlumatına görə, 1980–2020-ci illərdə hər il baş verən iri təbii fəlakətlərin sayı 250-dən 950-yə yüksəlib. Apreldə Türkiyədə şaxtalar 120 min hektar üzüm plantasiyasını məhv edib, ümumi zərər 1 milyard manat təşkil edib.

Azərbaycanda da yaz yağışları nəticəsində baş verən daşqınlar kənd təsərrüfatına ciddi ziyan vurub.

Aqrar Sığorta Fondu (ASF) 30-a yaxın rayondan 120-dən çox müraciət qəbul edib. Xaçmaz rayonunun Çiğatay kəndində meyvə bağlarına ciddi ziyan dəyib. Zərər görən təsərrüfatlar sığortalı olduğundan ASF onların itkilərini kompensasiya edəcək.

Apreldə təsdiqlənən ziyan 13 milyon manata çatıb, ilin əvvəlindən bu rəqəm 26 milyona yüksəlib ki, bu da ötən ilin eyni dövründən iki dəfə çoxdur.

2024-cü ildə ASF 6,4 milyon manatla rekord sığorta ödənişi həyata keçirib. 2023-cü ildə bu rəqəm 4,4 milyon manat, 2022-ci ildə isə 2,4 milyon manat olub.

Zəmanətli torpaq sahəsi 447 min hektara çatıb, 56 662 müqavilə bağlanıb. Sığorta sistemi kənd təsərrüfatı istehsalının 96 faizini əhatə edir.

Hazırda ölkədəki bütün kənd təsərrüfatı sahələrinin 30 faizi (450 min hektar) sığortalanıb — bir neçə il əvvəl bu rəqəm sıfıra bərabər idi.

ASF-nin aktivləri 9 milyon manatdan 30 milyona qədər artıb və risklər beynəlxalq maliyyə qurumlarında təkrar sığortalanır.

Dövlət tərəfindən sığorta haqlarının 50 faizi ödənilməsinə baxmayaraq, bəzi fermerlər hələ də sığortaya etimad göstərmir.

Məsələn, Ağcabədidə dolu nəticəsində meyvə bağları məhv olub. Fermer 45 min manat gəlir əldə edə bilərdi, lakin məhsulu sığorta etmədiyindən bütün sərmayə itirilib. Halbuki sığorta haqqı cəmi 500 manat idi.

Eyni zamanda, bəzi fermerlər kənd təsərrüfatı nazirliyinin sisteminə məhsuldarlıqla bağlı səhv məlumat daxil edirlər və nəticədə az miqdarda kompensasiya alırlar.

Sığorta mexanizmi dolu, fırtına, daşqın, şaxta, zəlzələ, heyvan hücumu və digər risklərdən qoruma imkanı yaradır.

Aqrar Sığorta Fondu 2019-cu ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə yaradılıb və qeyri-kommersiya əsaslı model tətbiq edir.

Bu model artıq Özbəkistan tərəfindən də mənimsənilib. Ötən ay ölkə kənd təsərrüfatı sığortası haqqında qanun qəbul edib və özbək nümayəndə heyəti Azərbaycan modelini öyrənmək üçün Bakıya səfər edib.

N.Təbrizli