Əgər ölkələr qidada duzun azaldılması siyasətini aktiv şəkildə həyata keçirsələr, hər il 7 milyona qədər insanın həyatını xilas etmək olar. Bu barədə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının natrium qəbulu ilə bağlı ilk qlobal hesabatı dərc olunub.
Eyni zamanda, həddindən artıq natrium qəbulu ilə mədə xərçəngi, piylənmə, osteoporoz və böyrək xəstəlikləri kimi digər xəstəliklərin artması riski arasında əlaqəni dəstəkləyən sübutlar artır.
Natriumun əsas mənbəyi qidaya əlavə edilən adi duzdur (natrium xlorid). Dünyada orta hesabla gündə 10,8 qram duz qəbul edilir. Bu, ÜST-nin gündə 5 qramdan az duz (bir çay qaşığı) tövsiyə etdiyindən iki dəfə çoxdur.
Natrium qida əlavələrində də var. Ən yaxşı nümunə, tez-tez çipslər, hazır əriştə, soya sousu, ucuz bulyon kubları kimi məhsulların istehsalında istifadə olunan monosodium glutamatdır.
ÜST-nin Baş Direktoru Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus bildirib ki, əksər ölkələr hələ də natrium qəbulunu azaltmaq üçün məcburi tədbirlər görməlidirlər,əks halda onların əhalisini infarkt, insult və digər sağlamlıq problemləri riski ilə üz-üzə qoyur.
ÜST-nin məlumatına görə, bu gün ÜST Üzv Dövlətlərinin yalnız 5 faizi , yalnız doqquz ölkə - Braziliya, Çili, Çexiya, Litva, Malayziya, Meksika, Səudiyyə Ərəbistanı, İspaniya və Uruqvay - məcburi və hərtərəfli natrium azaldılması siyasəti ilə qorunur.
ÜST-nin Avropa Regionunda natriumun azaldılması siyasətini qismən həyata keçirən ölkələrə Belarus, Ukrayna və Özbəkistan daxildir. Ən pis vəziyyət Ermənistan, Tacikistan və Qırğızıstandadır ki, hakimiyyət indiyə qədər yalnız tədbir görəcəyini vəd edib.
ÜST ekspertləri xatırladırlar ki, natrium qəbulunun azaldılması üçüncü Dayanıqlı İnkişaf Məqsədinə - sağlam həyat tərzinin təmin edilməsinə nail olmaq üçün ən mühüm addımdır. Hesabata görə ölkələr indi hərəkətə keçməsə, dünya 2025-ci ilə qədər natrium istehlakını azaltmaq hədəfini əldən verəcək.
ÜST duzun miqadarını azalmat üçün aşağıdakı təklifləri irəli sürüb.
-Duzun miqdarını azaltmaq üçün məhsulları yenidən formalaşdırmaq və qidalarda natrium miqdarı üçün hədəflər təyin etmək;
-Dövlət qurumlarına, xəstəxanalara, məktəblərə və qocalar evlərinə duz və ya natriumla zəngin qidaların tədarükünü məhdudlaşdıran dövlət satınalmaları siyasətinin hazırlanması;
-İstehlakçılara aşağı natrium tərkibli qidaları seçmək imkanı vermək üçün qablaşdırma qanunlarının tətbiqi;
- uz və natrium qəbulunun azaldılmasına yönəlmiş məlumat kampaniyaları aparmaq.
Gülnar Nazimqızı
www.anews.az
Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin !
