Hüquqşünas Ənnağı Hacıbəyli ANN.Az-a açıqlamasında bildirib ki, qadın əməyinin tətbiqinin qadağan olunduğu iş yerləri var: "Bunlar Əmək Məcəlləsində də göstərilib.Ümumiyyətlə, qadınların məcburi işlədilməsi ilə bağlı qanunvericilikdə nəzərdə tutulub ki, misal üçün, bu və digər işlərdə qadınlar işləyə bilməzlər. Əgər kimsə tərəfindən məcburi işlədilirsə,  bu o deməkdir ki, qanunun aliliyinə əməl olunmur, insan hüquq və azadlıqları pozulur”.

Hüquqşünas qadınların zorla işlədilməsi məsələsinə nəzarətin Əmək Hüquqları Konfederasiyası tərəfindən aparılmalı olduğunu deyib: "Bu o deməkdir ki, birincisi Əmək Hüquqları Konfederasiyası öz vəzifələrini icra etmir. İkincisi, bu qanun həm də konstitusiyada nəzərdə tutulmuş bir normadır. Bu eyni zamanda o deməkdir ki, ölkədə qanunvericiliyin icrası vəzifəsi bərbad vəziyyətdədir. Əgər qanunverciliyin qaydalarına hər hansı sahibkar əməl etmirsə, həmin şəxs ciddi cəzalandırılmalıdır”

 

 

Kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmov qadın əməyindən məcburi istifadənin ölkədə artıq ənənə halına çevrildiyini vurğulayıb: "Ümumiyyətlə, qadın əməyindən məcburi istifadə edilməsi hələ sovetlər dönəmindən var idi. Qadınların, kiçik yaşlı uşaqların kənd təsərrüfatında, ağır işlərdə işlədilməsi artıq təbii bir hala çevrilib. Yəni elə bil qadın və uşaqlar kənd təsərrufatı işlərində məcbur işləməlidirlər, yoxsa onlara qarşı hər hansı təhdid və ya işgəncə olacaq. Bu halların baş verməsinin əsas səbəbkarları, bu işləri görənlərə, qadınları məcburi şəkildə işlədənlərə, sahibkarlara irad tutmamalarıdır. Bunun əsas səbəbi də artıq hamının bu halı adi qəbul etməsidir”. 

Ekspert kənd təsərrufatı sahəsində sahibkarların işçiləri qeydiyyata almamasını da böyük problemlərdən biri kimi qeyd edib: "Çoxlu sayda sahibkarlar var ki, onlar qeydiyyat aparmır, müqavilə bağlamır. Məhz həmin qadınlar isə ümumiyyətlə qeydiyyatın nə olduğunu bilmirlər”. 

Ekspert daha sonra qadın əməyindən məcburi istifadə olunmasının dəfələrlə rayon yerlərində şahid olduğunu deyib: "Fermerlər, kənd təsərrüfat sahibləri vergilərdən azad olunduqları üçün sanki bunlara bir güzəşt verilib. Bu sahibkarlar da bu fürsətdən sui-istifadə edirlər, öz bizneslərini qeydiyyata almırlar. Və cəlb etdikləri işçilərlə müqavilə bağlamırlar. Həm qadınları məcburi işlədirlər, həm onlara öz hüquqlarının nədən ibarət olduğunu demirlər, həmin qadınlara daha az maaş verilir, onların işlədilməsi üçün sahibkar heç bir vergi ödəmir. Bundan başqa həmin qadınlar pensiya yaşına çatanda az miqdarda təqaüd alırlar ki, bu da növbəti problemdir. Məcburi işlədilən, öz hüquqlarını bilməyən  qadınlar həm də əmək prosesi zamanı hər hansı xəsarət alırsa, onlar təzminat üçün heç bir yerə müraciət edə bilməyəcəklər. Ümumiyyətlə, bu sahədə tam özbaşınalıq sürür. Hökümət çalışmalıdır ki, bu sahədə ciddi tədbirlər görülsün. Qanunvericilikdə bu sahədə boşluqlar mövcuddur. Əgər bu sahədə ciddi addımlar atılmasa, daha ciddi fəsdlar yaranacaq”.   

 

 

Məsələyə münasibət bildirən Vətəndaşların Əmək Hüquqlarının Müdafiəsi Liqasının sədri Sahib Məmmədov belə hallara daha çox ailə-fermer təsərrüfatlarında rast gəlindiyini bildirib: "Bu təsərrüfatlarda əmək münasibətlərinin tənzimlənməsi xüsusiyyətləri ciddi şəkildə reqlamentləşdirilmir. Məsələn, belə hallar daha çox ailə-fermer təsərrüfatlarında rast gəlmək olur. Hökumət bu sahəyə çox ciddi nəzarət edə bilmir. Əmək Məcəlləsində göstərilən qadınların əməyi üçün tətbiq olunan qadağalarla bağlı Avropa Sosial Komitəsi, BMT-nin qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin ləğvi komitəsi  və s.  bu kimi qurumlar tələb edirlər ki, bu məcəllədə göstərilən qadağalar da çıxarılsın. Bu sahədə məhdudiyyət ancaq analıq və reproduktiv sağlamlıq  nöqteyi-nəzəridən ola bilər, ancaq bu hallarda məhdudiyyətlər qoyula bilər”.

 

Sahib Məmmədov rayon yerlərində qadınların kənd təsərrüfat sahəsində  məcburi işlədilməsi fikri ilə razı olmadığını deyib: "Rayon yerlərində işsizlik səviyyəsi yüksək olduğundan ola bilər ki, qadınlar işləsin. Amma inanmıram ki, bu cür vaxtda kimsə hansısa qadını məcbur tutub işlətsin, sahələrə aparsın və.s . Qadınların məcbur işlədilməsi məsələsi ilə razı deyiləm. İndiki dövrdə kolxoz yox, sovxoz yox, kim istəyir işləyir, kim istəyir işləmir”.